Gezondheidszorg
De afgelopen weken bezochten medewerkers van de hartstichting talloze supermarkten door heel Nederland in het kader van deze Nationale Cholesteroltest.
Wanneer na het invullen van een lijstje met tien korte vragen blijkt dat er een verhoogd risico is kan ter plekke met behulp van een vingerprik het cholesterolgehalte
in het bloed worden bepaald. Uiteraard wordt dit onderzoek afgerond met een passend advies.
Hiermee heeft de Hartstichting een nieuwe markt aangeboord. En het is een groeimarkt, want de vraag van deelnemende supermarkten bleek groter dan verwacht,
de actie zelf werd met enkele weken verlengd. En er zijn meer van dergelijke initiatieven. Zo konden bezoekers van de Openbare Bibliotheek in Zeist
op 9 november hun bloedglucosewaarde laten bepalen, een prikactie van de diabetesvereniging uit die regio. Gezondheidsonderzoek in bibliotheek, supermarkt of gewoon thuis.
Prikacties in de gezondheidszorg
Onder de titel ‘Zorg van velen’ heeft de Landelijke Commissie Geestelijke Volksgezondheid vorig jaar een eindrapport uitgebracht aan de toenmalige
minister Borst van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. [...] Ook cijfers zijn niet altijd hard. Zo laten registraties weliswaar een forse toename van het
aantal opnames in de psychiatrie zien, maar lijkt deze toename voor een belangrijk deel het gevolg te zijn van meer en kortere opnames van zelfde patiënten.
Maar over de ingezette trend is de commissie duidelijk: een sterke stijging kan worden geconstateerd in het aantal behandelingen binnen de GGZ.
Zorg van velen
In september 2004 verscheen in PSY, een tijdschrift over geestelijke gezondheidszorg, een interview met Martin Appelo. Deze psycholoog vertelt daarin over een
door hem ontwikkelde methodiek, die betrekking heeft op attitudes. Om duidelijk te maken wat hij bedoelt geeft hij een situatieschets van de gang van zaken
op een opnameafdeling. Patiënten zitten in de huiskamer of drentelen op de gang, verpleegkundigen zitten in hun kantoor, om over te dragen of te vergaderen,
met op de deur het bordje niet storen. De patiënt die toch op de deur klopt, krijgt de wind van voren, omdat ze immers aan het overleggen zijn!
Wat Martin Appelo betreft moet deze houding radicaal anders. De verpleegkundigen moeten in de huiskamer normale dingen doen met patiënten, zoals een
cake bakken, film kijken of samen vakantiefoto’s inplakken. Het wereldbeeld van hem is dat patiënten niet als planeten horen te cirkelen rond de verpleegpost,
maar in het middelpunt dienen te staan.
E pur si muove
Het is te zot voor woorden. Dat vindt Bram Bakker van allerlei misstanden in de psychiatrie, en hij beschreef enkele in zijn nieuwste boek onder die titel.
[...] Bakker schrijft over Dimitry, waarbij hij stelt dat in de pogingen de psychiatrische ziekte van Dimitry te behandelen weinig aandacht besteed werd aan
zijn autonomie. Het was de psychiatrische ziekte, die maakte dat hij uiteindelijk besloot tot zelfdoding. Het autonomie-denken heeft veel goeds gebracht,
maar Bakker vindt dat iemand die lijdt aan een psychische stoornis beperkingen ondervindt in het vermogen om keuzes te maken. ‘Het is ongepast de zelfmoordplannen
van een depressief iemand of het bizarre gedrag van een psychotische patiënt te zien als uiting van autonome wensen of verlangens.’
Autonomie op een onbewoond eiland
Deze relatie tussen patiënt en zorgverlener heeft een wettelijk kader. In de Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO) wordt de patiënt gezien als
opdrachtgever tot het doen van onderzoek, het geven van advies, het bieden van behandeling of verzorging, enz.
De wet bevat een aantal spelregels voor patiënt en hulpverlener. Zo heeft de patiënt de plicht de zorgverlener juist te informeren, goed mee te werken in
de behandeling en de zorgverlener te betalen. Dit laatste zal veelal via de verzekeringen afgehandeld worden. Daarnaast zijn er rechten. Als patiënt heb je recht
op informatie over diagnose, behandelmogelijkheden en risico’s of consequenties van behandelingen.
Zieke koning zoekt hulp bij GGZ
De laatste jaren groeide de aandacht voor deze problematiek. Men sprak van zorgwekkende zorgmijders. Bemoeizorg werd ontwikkeld. Waar geen dwangbehandeling
mogelijk was werd gezocht naar vormen van drang. Want duidelijk werd dat een monopoliepositie van autonomie – je mag het zelf weten - ernstig psychiatrisch
zieke mensen in de steek laat.
De wet en de week
Bram Bakker wordt geroemd om zijn deskundigheid. Hij is betrokken en heeft een hekel aan de bureaucratische regelcultuur in Nederland. [...]
Zijn stelling is dat je in een behandeling risico’s moet durven nemen. Hij wil zich niet verschuilen achter zijn professie, maar wil daadwerkelijk contact maken.
Dat kan in een gesprek, maar ook door samen met iemand naar de sociale dienst te gaan om een uitkering te regelen, bijvoorbeeld. Betrokkenheid, daar gaat het om.
Deze botsing tussen professie en protocol aan de ene kant en echtheid en persoonlijke betrokkenheid aan de andere kant is niet specifiek voor psychiaters.
Ook andere beroepsgroepen hebben met dit dilemma te maken.
Zwart schaap of penning van verdienste
Maar er rest nog commentaar wat veel belangrijker is. Wie heeft ooit het onzalige idee bedacht dat de gezondheidszorg een supermarkt is met klanten?
Zijn medemensen met psychiatrische ziekten klanten die behandelmodulen inkopen? Is een verpleegkundige een vakkenvuller en wordt een arts een zakkenvuller?
Wie heeft dit toch bedacht? Nu ja, u was er niet bij, u kan ik het dus niet verwijten. Maar ik blijf zitten met de vraag of ik wel manager wil zijn van een supermarkt.
Boodschappen doen bij de GGZ
Lees ook onderstaande columns:
Lees hier meer over Gezondheidszorg
Supervisie
De Toespraak van het oude schoolhoofd
Alle medewerkers stonden rustig buiten het schoolgebouw te wachten.
De zon scheen, zoals ieder jaar, de mussen zongen precies even beroerd als vorig jaar, en het vervelende jongetje deed wat van hem verwacht werd
en probeerde de rust te verstoren. Het schoolhoofd kwam naar buiten, met de papieren van de toespraak in zijn hand en het werd langzaam stil.
Toch iets nerveuzer dan al die andere jaren schraapte het hoofd zijn keel en deed zijn mond open: er kwam echter nog even geen geluid uit.
Het vervelende jongetje begon te giechelen, enkele medewerkers schuifelden kort en gedisciplineerd met hun voeten.
Daarop schraapte het schoolhoofd opnieuw en zei:
Lees hier het volledige sprookje