Themadag voor
familieleden en vrienden van mensen met een borderline-stoornis
De dag voor familieleden en vrienden van mensen met psychische
problemen wordt georganiseerd door de Friese interkerkelijke werkgroep
‘Labyrint/In Perspectief’. Zij stellen zich ten doel mensen met dezelfde ervaringen in contact te brengen via
gespreksgroepen, contactavonden en themabijeenkomsten. De problematiek van
mensen met de borderlinestoornis was al eerder het hoofdthema, maar er blijkt
veel behoefte aan gesprek en het uitwisselen van ervaringen; vorig jaar waren
er meer dan honderd mensen op de themabijeenkomst.
Spreker in de Open Hof in Leeuwarden is zaterdag
drs Martin Steendam. Hij is werkzaam als psycholoog en hoofd behandeling bij de
GGZ in Heerenveen. Tevens is hij lid van de Friese expertgroep die zich richt
op het in kaart brengen en verder ontwikkelen van de behandeling binnen de GGZ-Friesland
voor mensen met een borderlinestoornis.
Hij legt de borderlineproblematiek uit:
"Het zijn mensen die last hebben van sterk wisselende stemmingen, heel
impulsief handelen, gauw het gevoel hebben in de steek te worden gelaten,
onzeker zijn over zichzelf, slecht alleen kunnen zijn, en zichzelf soms
beschadigen. Dat zijn enkele symptomen.
Het is niet zo dat wanneer je constateert 'hé, dat heb ik ook wel eens',
dat je dan de borderlinestoornis hebt. Het stellen van de indicatie moet op een
zorgvuldige wijze door een daarin geschoolde professional geschieden."
Steendam weet uit beschikbare cijfers dat ,,1 a
2 procent" van de Nederlandse bevolking de stoornis heeft. De
borderline-problematiek is sinds de jaren negentig in de samenleving veel meer
openlijk bespreekbaar. "Dit komt onder meer door televisieprogramma's
zoals die van Catherine Keyl en EO's Man/Vrouw
die er aandacht aan hebben besteed." Ook op internet zijn diverse
hulpsites en praatgroepen voor borderliners en betrokkenen.
Op de themadag van zaterdag is er met name
aandacht voor de ervaringen die je als vader of moeder, broer of zus, een ander
familielid of vriend of collega met iemand hebt met de borderlineproblematiek.
Als mensen konden opschrijven wat ze allemaal meemaken, zouden ze daar "zo
een kast mee kunnen vullen", aldus Steendam. Elke relatie is weer anders
en zo ook elke ervaring. "De borderlinestoornis doet altijd óók iets met
die andere partij. Er wordt een enorm appel op je gedaan als ouders of broer en
zus. Wat doe je bijvoorbeeld als je zoon midden in de nacht opbelt en zegt dat
hij suïcidaal is, en dat al voor de zóveelste keer gebeurt: spring je dan in de
auto of niet? De omgeving leeft vaak met een sterk gevoel van angst,
machteloosheid, ingehouden of openlijke woede."
De betrokkenheid en de worsteling daarmee is een
enorm dilemma. "Soms ervaar je dat die ander jouw grenzen overschrijdt.
Mag je dan zeggen: 'stop, nu even niet?’ En wanneer is die grens bereikt? Hoe
ga je verder met de relatie met die ander als je die grens getrokken hebt? Het
zijn indringende vragen rond de
borderlineproblematiek."
Ook in de relatie met de hulpverleners komen die
grenzen aan de orde. "Familieleden zijn soms zó betrokken dat ze geen
afstand meer kunnen nemen om oplossingen te kunnen zien. Gevolg is dat ze zelf
ook in de knoei raken en dan de professionele hulpverleners inschakelen die
'hun dochter of zoon moeten helpen'. 'Je kunt haar toch opnemen?' zeggen ze
dan. Maar soms is dat niet de beste oplossing. Tevens heeft de cliënt daar zelf
zeggenschap over. Ook een hulpverlener stelt daarmee een grens. Dit kan
vervolgens tot frustraties en onbegrip leiden. Wel is het van belang dat als
iemand met de borderlineproblematiek behandeld wordt, de familie hier bij
betrokken wordt."
Veel betrokkenen weten wel dat ze grenzen moeten
stellen, maar ze worden ook steeds weer verleid om óver de grenzen die ze
gesteld hebben heen te stappen, weet Steendam. " Want 'het blijft immers
je kind of partner'."
Ook de omgeving heeft vaak - onvermijdelijk - te
maken met iemand met de borderlinestoornis. "Van familie en buren tot
collega's en gemeenteleden in de kerk." Steendam stelt dat vanuit de
kerken het belangrijk is om vanuit "een goede zorg" met iemand om te
gaan. ,,'Niet te veel op iemands huid gaan zitten', is mijn advies. Veel mensen
met een borderlinestoornis en betrokkenen geven aan dat ze vaak allemaal
goedbedoelde, ongevraagde adviezen krijgen, zoals 'probeer niet bij de pakken neer te zitten', 'probeer wat
contact met anderen te zoeken'. Maar; daar help je hen niet mee. Je kunt. beter
bemoedigen dan bemoeien, steunen dan advies geven. Beter gepaste afstand, dan
overmatige nabijheid."
Binnen de GGZ Friesland is twee jaargeleden een
Friese expertgroep persoonlijkheidsstoornissen opgericht. " We hebben nu
in kaart gebracht hoe de zorg voor mensen met de borderline-problematiek in de
vier Friese regio's (Leeuwarden, Sneek, Heerenveen, Drachten, LB) plaatsvindt.
Er is tot nog toe een verscheidenheid aan behandelmethoden, variërend van
poliklinische zorg, tot deeltijd behandeling tot klinische behandeling. Het is
voor de cliënt van belang welke van deze vormen in hun individuele situatie
passend is. Het beleid in dezen dient eenduidig te zijn. We willen meer een
zelfde procedure volgen. We hopen op die manier ook meer patiëntgerichte zorg
te kunnen leveren. Dan kan het in de toekomst best zo zijn dat iemand uit
Drachten behandeld wordt in Heerenveen omdat de zorg daar beter op zijn
situatie is afgestemd."
De themadag is zaterdag van
10,00 tot 16.00 uur.
Meer info: 0511-476213 of k.krol@chello.nl