Zeuren

Na de hond van Pavlov kwamen de ratten en duiven van Skinner. Skinner bouwde een kleine kooi, met daarin een hendeltje. Wanneer een rat of duif toevallig op het hendeltje drukte, viel er wat eten in het bakje. Al snel leerden de dieren om steeds opnieuw het hendeltje in te drukken. Dit wordt ‘operante conditionering’ genoemd. Ze hadden nieuw gedrag geleerd.

De verslavende werking van gokkasten kan je hier goed mee begrijpen. Immers, het herhaald drukken op wat knoppen of hendeltjes leidt vroeg of laat tot een beloning. En Skinner liet bij zijn ratjes al zien dat de beestjes nog fanatieker op het hendeltje drukten als hij slechts af en toe een beloning gaf. Net zoals de zeer onregelmatige ‘uitbetaling’ van een gokkast de verslaving juist in de hand werkt. En dus blijven de gokkers drukken op hun hendeltjes.

Eigenlijk wilde Theo niet dat zijn zoon kwam schooien om geld. Dat had hij hem goed duidelijk gemaakt. Maar ook al gaf hij slechts af en toe wat geld, zijn zoon bleef zeuren. Daarom besloot Theo consequenter te worden, weigerde geld te geven en bleef dit weigeren. Dan zou zijn zoon het wel snappen en stoppen met vragen.

Het gebeurde niet. De zoon van Theo werd wat agressiever, kwam vaker langs en smeekte en dreigde erger dan voorheen. Theo werd er moedeloos van en wilde het liefst opgeven en zijn zoon weer wat geld geven. Het werd toch niets met hem! Skinner had dit prima kunnen verklaren. De rat die onregelmatig werd beloond voor zijn drukken op de hendel, ging, toen Skinner stopte met het belonen, eerst fanatieker op de hendel drukken. Pas na lange tijd nam het drukken af. Klassiekers, gokken en zeuren