Luisteren

'Wilt u alstublieft niet hulpverlenen!’ Duidelijk is dat Kerkhof wil dat er echte hulp geboden wordt aan mensen die in nood zijn. Maar ook dat het begint met luisteren naar de ander. Hij wil in gesprek komen met mensen die eenzaam geworden zijn in hun denken, die zich dodelijk alleen voelen en overbodig. Kerkhof wil juist niet dat hun gedachten doodgezwegen worden, of dat het gesprek en het contact daar stopt.

Tot zover de workshop van Kerkhof over één aspect van de behandeling bij mensen met suïcidale gedachten. Waarbij hij aandacht vroeg voor het luisteren op een actieve en betrokken wijze. En waarin hij ons opriep: ‘wilt u nu even niet hulpverlenen?’. We werden weer opnieuw getraind om te luisteren, te ordenen, te verkennen en om zo contact te maken.

Maar als je uitgebreid over zelfdoding praat, breng je dan iemand niet op ideeën? Nee, dat is niet waar. Als je met mensen die vermoedelijk suïcidaal zijn daarover praat, geef je hun juist de mogelijkheid om de gevoelens en angsten die ze hebben uit te spreken. Dat kan op dat moment net de steun zijn die ze nodig hebben. Bovendien, als je niet weet wat mensen van plan zijn, kun je ook geen hulp bieden.

Maar als het op leven of dood aankomt, dan komt het toch op handelen aan, op ingrijpen? Is er dan nog wel tijd voor praten of vragen stellen? Soms niet, dan moet er direct hulp van anderen komen, waarbij zelfs een tijdelijk gedwongen opname noodzakelijk kan zijn. Dat is zeker waar. Maar vaak is er wel de ruimte voor een gesprek, maar is er de aarzeling bij hulpverleners, bij artsen, psychologen en anderen. Want het luisteren naar de doodsgedachten van een ander, het horen van zijn wanhoop, dat is niet zo gemakkelijk te verdragen.

Rustig, betrokken en actief luisteren, je verdiepen in de ander, dat kost tijd en aandacht. Zeker als het gaat om wanhoop bij de ander als gevolg van ingrijpende gebeurtenissen in diens leven of bedreigende gedachten. Het confronteert ons met eigen angsten, met ons eigen denken over dood en leven en wat dat leven bedreigt. En wilt u alstublieft nu even niet ‘hulpverlenen’? 'Wilt u alstublieft even niet hulpverlenen'