Brede koppen en korte wijsvingers

Agressief gedrag is bedreigend. Agressie wil je graag snel herkennen, niet als het te laat is. Het liefst in een fractie van een seconde. Dat kan, volgens professor McCormick van de Brock University in Canada. Om precies te zijn in 39 milliseconden! Dat is minder tijd dan je nodig hebt om met je ogen te knipperen.

Proefpersonen kregen op een beeldscherm foto’s te zien van 37 mannen. Ze moesten scoren hoe agressief de getoonde mannen zouden kunnen reageren wanneer ze uitgedaagd zouden worden. De 37 mannen waren vrijwilligers die tegen een kleine vergoeding een test hadden gedaan om te meten in welke mate ze agressief konden worden. En ze hadden dus geposeerd voor een fotograaf.

De studenten bleken goed in te kunnen schatten in welke mate iemand agressief zou kunnen worden. Die inschatting moesten ze maken op basis van de foto’s die hen steeds gedurende twee seconden werden getoond. Het ging dus echt om een eerste, snelle indruk. Zelfs toen de foto’s slechts 39 milliseconden op het scherm voorbijflitsen waren de studenten nog steeds succesvol in hun voorspelling.

Hoe kan dat? De vraag is wat de proefpersonen precies op de foto’s hadden gezien. Dat zouden subtiele verschillen kunnen zijn in gezichtsuitdrukking. Maar kunnen je in zo weinig tijd dergelijk verschillen opmerken? Bovendien, alle mannen keken neutraal. Volgens de onderzoekers gaat het om een verband tussen gezichtsbouw en agressie. Je kunt aan iemands kop zien of hij gemakkelijk agressief kan worden.

In een eerder onderzoek, gepubliceerd in 2008, werd namelijk door hen vastgesteld dat mannen met een relatief breed gezicht sneller agressief kunnen worden. Die relatieve breedte wordt bepaald door de afstand van wang tot wang te delen door de afstand van wenkbrauwen tot bovenlip.

Wat heeft een breed gezicht nu te maken met het agressief kunnen worden? Een relatief breed gezicht bij mannen wordt mee veroorzaakt door een hogere dosis testosteron, tijdens met name de puberteit. En dat hormoon zou mee betrokken zijn bij agressief gedrag. Testosteron zorgt dus voor zowel een bredere kop als voor meer agressief gedrag.

Interessant is nog dat wanneer mensen boos worden ze hun bovenlip optrekken en hun wenkbrauwen wat naar beneden gaan. Met als gevolg … dat hun gezicht breder lijkt!

Het klinkt allemaal vreemd. Het verbinden van de vorm van het gezicht met gedragskenmerken lijkt wat uit de oude doos. Voor je het weet worden mensen met de vinger nagewezen. Dat zou geen goede ontwikkeling zijn, maar toch, er is wel degelijk meer aan de hand. Letterlijk. Want er is ook een interessant onderzoek met betrekking tot vingerlengte en agressie bij mannen.

Mannen met een naar verhouding korte wijsvinger zouden meer agressief gedrag laten zien. Dat lieten Bailey en Hurd zien in een artikel in 2004. Hoe korter de wijsvinger vergeleken met de ringvinger hoe fysiek agressiever de eigenaar van deze vingers kan worden. Ook hier is testosteron de boosdoener, en dan vooral de hoeveelheid testosteron waaraan een ongeboren kindje in de baarmoeder wordt blootgesteld. Testosteron is dus verantwoordelijk voor zowel wijsvingerlengte als agressie.

De relatie van testosteron en agressie is niet onomstreden. In een recent gepubliceerd onderzoek door Eisenegger wordt gesteld dat dit hormoon wel verantwoordelijk is voor meer statusgericht gedrag, maar niet rechtstreeks voor agressie. Want een hogere status kan weliswaar bereikt worden door meer agressief gedrag, maar ook door toename van sociaal gedrag, zo bleek.

Wat kunnen we met deze informatie over de relatie van brede koppen, korte wijsvingers en agressie? Vrouwen bleven in deze column buiten beschouwing. Bij hen werd geen relatie gevonden tussen gezichtsbouw, vingerlengte en agressie. Gezien de relatie met testosteron lag dat ook niet voor de hand. En wat kunnen mannen dan met deze column? Ze kunnen natuurlijk de lengte van hun vingers gaan meten (vanaf de plooi die het dichtst bij de handpalm zit tot de bovenkant van de vinger) en dan ongerust worden of opgelucht adem halen. Hoe kleiner de wijsvinger, hoe agressiever.

Dat zou jammer zijn. Want of het tot een agressieve uiting komt bij iemand is van veel meer afhankelijk dan van vingerlengte of gezichtsbreedte. Gedrag wordt niet uitsluitend bepaald door lichaamsbouw of hormonen. Opvoeding en gedrag van anderen doen eveneens hun invloed gelden. Agressief gedrag wordt ook geleerd en uitgelokt. Straks nog even meten.