Seroxat of Adidas

‘De halve van Egmond’ is de titel van een nieuw boekje van Bram Bakker. Het gaat in de eerste plaats over hardlopen, en over de marathons die Bram Bakker zelf liep. En over hem als trotse vader, die zoon Fimme coacht bij het hardlopen en als commentaar krijgt: “Ga nou niet zo tegen me aanpraten, pap!” Maar deze hardlopende psychiater verliest onderweg zijn beroep niet uit het oog. Op lichtvoetige wijze worden in dit boekje ook zaken als hyperventilatie, overgewicht, externaliseren of de relatie tussen bewegen en stemming aangestipt.

Bij een depressie is sprake van een verstoring van de stemming. Bij lichte vormen hoeft niet direct een behandeling volgen in de vorm van medicijnen of psychotherapie. Wanneer de depressie aanhoudt wordt wel behandeling geadviseerd. Deze zal in veel gevallen bestaan uit het voorschrijven van een antidepressivum. In de praktijk van de huisarts is seroxat een frequent voorgeschreven antidepressivum. Andere middelen zijn bijvoorbeeld remeron, efexor of prozac.

Servan-Schreiber, een psychiater uit Frankrijk, schreef een boek, wat vertaald in het nederlands als titel meekreeg ‘Uw brein als medicijn’. In dat boek staat een hoofdstuk met als kop ‘Prozac of Adidas’. Daarin stelt deze psychiater dat drie keer per week bewegen minstens zoveel effect heeft bij een depressie als het slikken van pillen.

De hardloper Bram Bakker geeft graag zijn steun aan deze visie, en houdt als psychiater op 23 maart dit jaar een lezing over het werk van deze franse dokter en de reguliere behandeling in Nederland.

Bakker verwijst in zijn boek naar Servan-Schreiber en naar een onderzoek wat enkele jaren geleden in Amerika werd uitgevoerd. Bedoeld zal zijn het onderzoek van Babyak en Blumenthal. Die verdeelden 156 depressieve patiënten over drie groepen, waarbij één groep uitsluitend medicatie, een tweede groep alleen een bewegingsprogramma en een derde groep zowel pillen als beweging kreeg voorgeschreven. Na vier maanden was in elke groep twee derde van de patiënten hersteld van de depressie, er was geen verschil tussen de drie groepen.

De stemming knapte wel het snelste op onder invloed van medicatie, voor het eindresultaat na vier maanden maakte het echter geen verschil. Maar na tien maanden lag dat anders. Wat bleek? De groep die het bewegingsprogramma had gevolgd, was toen beduidend beter af. Er was veel minder terugval in depressieve klachten dan bij de medicatiegroep of de groep met beweging en medicatie.

Met de nodige voorzichtigheid concluderen de onderzoekers dan ook dat een trainingsprogramma van drie maal in de week een half uur joggen of een vergelijkbare andere inspanning een effectieve behandeling kan zijn bij depressieve klachten.

Tot zover Bakker, Servan-Schreiber en twee onderzoekers. Is dit nu een opvatting van enkele bevlogen mensen, een Nederlander, een Fransman en twee Amerikanen? Hoe denken andere professionals hier over? De in Nederland breed geaccepteerde multidisciplinaire richtlijn voor de behandeling van depressie besteed ook aandacht aan runningtherapie en andere vormen van fysieke training en noemt daarbij het onderzoek van Blumenthal en Babyak. Met als conclusie dat het aannemelijk is ‘dat running-therapie een werkzame behandelvorm is voor depressie bij ambulante patiënten’. En dat geldt ook voor andere vormen van inspanning.

De richtlijn noemt allerlei behandelvormen, waaronder medicatie en psychotherapie en is dus niet uitsluitend sponsor van Adidas. Wel wordt aanbevolen dat depressieve patiënten vanaf het begin van de behandeling fysieke inspanning verrichten, uiteraard aangepast aan leeftijd en belangstelling. Dat laatste wordt er speciaal bijgenoemd, omdat het van belang is dat patiënten doorgaan met regelmatig bewegen, ook na afronding van de behandeling.

Pillen of regelmatige inspanning, seroxat of Adidas. Of is het geen tegenstelling? Regelmatig wat bewegen, sporten of een andere inspanning lijkt in elk geval een heilzaam effect te hebben op de stemming. Angst voor een sportschool hoeft mensen niet tegen te houden om in actie te komen, de schoenen aan en naar buiten voor een stevige wandeling of fietstocht is vaak al werkzaam. Een regelmaat van driemaal in de week en volhouden is wel van belang. En als pillen of therapie nodig zijn, misschien kunt u dan sportschoenen aantrekken en lopend naar de afspraak met huisarts of behandelaar gaan.

En als iemand nou een hekel aan al dat bewegen heeft? Dan adviseer ik om in het boek van Midas Dekker te gaan lezen, getiteld ‘Lichamelijke oefening’. In dat rijk geïllustreerde en bij tijden hilarische boek schrijft hij over de hardlopende mensensoort, die hij de homo adidas noemt. Dat zijn mensen die je in een flits van foute kleuren omverlopen bij je boswandeling, ondertussen puffen ze als een lekke band, met een doffe blik in de ogen. Het lezen van dit boek kan de stemming ook flink opvijzelen. Maar het effect is helaas wel tijdelijk.