De cirkels van Covey

Dat twee rondjes zo mooi kunnen zijn. De een wat kleiner, de ander wat groter. Meer niet, slechts twee rondjes, en een korte tekst ernaast. Ik zag ze prachtig afgedrukt staan op een paar velletjes papier die ik van een collega toegestuurd kreeg. De tekst was bedoeld als voorbereiding voor een managementochtend. Maar de cirkels glansden zo, dat het jammer is als ze alleen daar gebruikt zouden worden. Met deze twee cirkels in de hand kom je door heel Nederland, en zelfs nog wel verder. Ik heb het over de cirkels van Covey.

De twee rondjes dragen de namen ‘cirkel van betrokkenheid’ en ‘cirkel van invloed’. Mensen zijn in hun leven emotioneel betrokken bij heel veel zaken, zoals hun gezondheid, werk en inkomen, gezondheid en opvoeding van kinderen, ouder worden van ouders, het broeikaseffect, Balkenende of Bos, om enkele zaken te noemen. Vaak ook zijn er zaken die ons niets zeggen, deze bevinden zich dan buiten de cirkel. Wat zich allemaal in de cirkel van betrokkenheid bevindt is niet voor ieder hetzelfde maar verschilt van persoon tot persoon.

Emotioneel betrokken op iets zijn is wat anders dan er invloed op hebben. Er zijn nogal wat zaken in de cirkel van betrokkenheid waar we geen of maar een klein beetje invloed op hebben. Je kan wel een goede gezondheid willen hebben, maar je hebt het niet volledig in de hand. De cirkel van invloed bevindt zich dan ook binnen de cirkel van betrokkenheid. De cirkel van invloed is wat kleiner, de cirkel van betrokkenheid wat groter.

Soms richten mensen zich vooral op hun cirkel van betrokkenheid. Ze hebben dan overal een menig over, klagen over de toegenomen werkdruk, onveiligheid op straat, de hoge belastingdruk, te kort schietende of te dure gezondheidszorg of de jeugd van tegenwoordig. Soms weten deze mensen niet hoe het anders kan, en voelen zich bovenal slachtoffer. Soms ook weten ze precies hoe het anders moet, hoe het probleem opgelost moet worden. Misschien beter: hoe anderen het zouden moeten aanpakken.

Dit wordt wel een re-actieve houding genoemd, omdat het uitgaat van de situatie zoals die is, van wat de ander doet, en daar wordt dan op gereageerd. Hiertegenover staat een pro-actieve houding. Dan zie je bij mensen dat ze initiatief nemen, gaan letten op hun energieverbruik, in gesprek gaan met hun kinderen over hoe om te gaan met pesten op MSN of voortaan vaker de fiets pakken om te werken aan een gezondere leefstijl. Ze zoeken hoe het anders kan, hoe ze een probleem kunnen oplossen. Misschien beter: hoe ze hun eigen probleem kunnen aanpakken.

De verhalen van mensen met een pro-actieve houding zijn bescheiden, maar kunnen heel inspirerend zijn en nodigen uit tot navolging. Het voelt als een positieve energie, voor henzelf en voor hun omgeving. Bij een re-actieve houding is er veel meer sprake van negatieve energie. Mensen die klagen of zich beklagen over hoe slecht ze het hebben, kunnen daar zelf onder verzuren en ook voor hun omgeving zijn ze geen aangenaam gezelschap.

Tot zover de twee cirkels Covey. De inhoud van wat hij zegt is niet nieuw, de visuele vorm is wel verfrissend. In het verleden waren spreekwoorden of gezegden vaak drager van wijsheden, die de moeite van het doorgeven waren. Naar mijn indruk hebben de cirkels van Covey eenzelfde functie. Ze zouden een uitwerking kunnen zijn van het gezegde: verbeter de wereld en begin bij jezelf. Of in cirkeltaal: wie wat wil veranderen aan wat zich in zijn cirkel van betrokkenheid bevind, moet zich richten op zijn cirkel van invloed.

Want dat is wat Covey eraan verbindt. Hoe meer mensen zich richten op hun cirkel van betrokkenheid, hoe kleiner hun cirkel van invloed wordt. Wie klaagt over anderen, laat ook de aanpak van problemen aan anderen over en heeft er dus zelf geen invloed meer op. Maar ook omgekeerd. Hoe meer mensen zich richten op hun cirkel van invloed, hoe groter deze wordt.

Je kan zeggen dat mensen effectiever gaan functioneren juist als als ze zich begrenzen. Niet de ander of anderen en hun falen staat dan centraal, maar de kansen om in je eigen leven iets op te pakken. Dat verandert niet de grote wereld, het is veel bescheidener in aanpak. Maar het is wel ongelooflijk effectief, het verandert jouw eigen wereld.

Wat mij betreft hoeft overigens niet alle klagen te verdwijnen. Het kan heerlijk zijn om samen met een ander eens flink je hart te luchten of te klagen over alles wat anders moet in dit leven. Uiteraard gaat het dan meestal over anderen. Soms wordt klagen tot een kunst verheven, en zijn notoire mopperaars heel humoristisch voor anderen. Het mooie van de cirkels vind ik dat die hier wel ruimte voor laten. Want de cirkels visualiseren heel mooi hoe je je op het een of op het ander kunt richten. Twee mooie rondjes. Ik vind ze heel inspirerend.