Het gaat om de vraag: Wat telt?

Wat telt in het leven is, als het erop aan komt, niet status of geld, maar het leven zelf en gezondheid. Weinigen zullen dat betwisten. Of valt er toch nog wel wat meer over te zeggen? Het onderstaande gaat over het dilemma wat telt bij mensen met een psychose, maar bij het lezen wordt duidelijk dat het dichterbij staat dan verwacht.

GGZ-Friesland, de organisatie voor geestelijke gezondheidszorg in de provincie Friesland, heeft als taak het bieden van hulp aan mensen met psychische en psychiatrische problemen. Daarvoor is professionele kennis nodig, waarbij GGZ-Friesland medewerkers stimuleert om onderzoeken op te zetten of in projecten te participeren.

Onlangs kon ik als medewerker van de GGZ kennis nemen van de resultaten van zo’n onderzoeksproject. Het betrof een onderzoek naar de beste behandeling met medicijnen bij mensen die voor het eerst psychotisch worden.

In het onderzoek werden twee behandelingen vergeleken. Eén groep patiënten kreeg een onderhoudsdosering pillen om terugval te voorkomen. De andere groep kreeg gerichte behandeling: de medicijnen werden afgebouwd en pas bij terugkeer van de psychose opnieuw gegeven. Je zou kunnen zeggen: de ene groep gebruikte de medicijnen net zoals mensen met suikerziekte dagelijks insuline gebruiken, de andere groep slikte de medicijnen net zoals mensen hoofdpijntabletten of antibiotica gebruiken. Namelijk, als de klachten afnemen, stop je of bouw je de medicatie af.

De gedachte is dat de medicijnen tegen een psychose ook een beschermende werking hebben: ze voorkomen het opnieuw krijgen van een psychose. Een absolute garantie wordt niet gegeven, de kans op terugkeer van de klacht wordt wel verkleind. Verwacht mocht dus worden dat de groep die de medicijnen doorlopend gebruikte minder terugvallen in een psychose zouden krijgen dan de mensen die pas bij (dreigende) terugkeer van een psychose opnieuw weer medicijnen zouden gaan slikken.

De uitkomst van het onderzoek was weinig verrassend: Inderdaad kregen de mensen uit de groep met gerichte behandeling meer psychosen dan de eerste groep. Wat telt is gezondheid, dus het advies zou moeten zijn: blijf na herstel van de eerste psychose de voorgeschreven pillen slikken.

Het verhaal is echter niet uit. Want de onderzoekers hadden meer gedaan dan het tellen van het aantal terugvallen in een psychose. Ze hadden ook gekeken naar het sociaal en beroepsmatig functioneren van de patiënten en hoe de kwaliteit van leven was. Nu was het de groep met gerichte behandeling die er ondanks de terugvallen beter voor leek te staan dan de groep die een onderhoudsbehandeling had gekregen.

Wat nu? Moet de behandelstrategie worden aangepast? Wie weet of ervaren heeft wat een geweldige impact een psychose heeft, gunt niemand een tweede of een derde keer, met alle risico’s vandien. Maar ook het hebben van werk en het sociaal kunnen functioneren is iets wat je niemand zou willen onthouden.

Nu zou je kunnen zeggen dat alle mensen die een ernstige, invaliderende kwaal hebben geconfronteerd worden met beperkingen. De één moet op zijn dieet letten, de ander moet op vaste tijdstippen zijn medicatie innemen, weer een ander is niet langer in staat zijn werk naar behoren te vervullen en krijgt aangepaste arbeid. Ziekte heeft nu eenmaal zijn consequenties.

Maar daarmee zijn we er nog niet. Want welke consequenties moet iemand accepteren? Misschien heeft iemand liever af en toe een terugval als handicap dan een door medicijnen ingeperkt leven. Wat telt? Dit dilemma komt vaak voor. Iemand bij wie operatief een kankergezwel is verwijderd, krijgt de vraag voorgelegd of hij of zij ook een zwaar belastende preventieve chemotherapie wil, om de kans op latere terugkomst van de kanker te verkleinen. Wat doe je?

Al is het minder op het scherpst van de snede, ook gezonde mensen kennen het dilemma van wat telt. De een leeft genietend als een Bourgondier, de ander let zorgvuldig op alles wat hij eet of doet. Sommige mensen mijden zoveel mogelijk risico’s, anderen vinden dat geen leven. Voor veel mensen is gezondheid en een lang leven belangrijk, weinigen zullen echter dagelijks 128 vitaminepreparaten slikken om maar zo oud mogelijk te worden.

Gezondheid is een groot goed in het leven. Maar wat allemaal bij gezondheid hoort, dat kan van mens tot mens verschillen. Bij gezonde mensen èn als mensen ziek worden, gaat het om de vraag: wat telt. En omdat de beantwoording van die vraag voor iedereen verschillend is, is vooral deze vraag interessant: wat telt voor u, als het om gezondheid gaat?