Edoge evt!anika

Nog even en het grote luieren, wat op volwassen leeftijd vakantie genoemd wordt, begint weer. Vakantie betekent het vrij gesteld zijn van de dagelijkse verplichtingen. Noest gebogen over het bureau of stevig staande voor de klas – het hele jaar door zijn mensen in touw, afgezien dan van het einde van elke week.

Dit weekeinde verovert met de inlijving van de vrijdag terrein op de week. Met een stand van 4-3 is de week nog licht in het voordeel. Het is nog net geen gelijkspel. De weekenddagen zijn echter peanuts vergeleken met De Vakantie, ook wel de Gróte Vakantie genoemd. Met deze titel onderscheidt de wekenlange zomerse periode van vrij zijn zich van die andere weken - gebonden aan lente, feestdagen of herfst - waarin niet gewerkt hoeft worden.

Vakantie is voor de een luieren, een ander wordt actief, met bergwandelen of kitesurfen. Voor wie actie wil maar geen lust heeft in dergelijke capriolen is er die andere sport, de denksport. Puzzelboekjes zijn op regenachtige zomerdagen snel uitverkocht in de campingwinkels. Laatst heb ik mijn eerste Sudoku gemaakt, waarbij 81 puzzelhokjes zo gecompleteerd moeten worden dat negen maal de cijfers 1 tot en met 9 worden gebruikt.

Vakantie, psychologie en puzzels. In het julinummer van het blad Quest werd onder het kopje ‘Denk plat’ summier verwezen naar een onderzoek waarin werd aangetoond dat denken liggend beter gaat dan staand. Ik ging er eens rustig voor liggen om dit te overdenken. Daarna stond ik op en na wat gepuzzel op internet vond ik de site waarom het ging. Ik wilde namelijk zeker weten dat dit niet de psychologische tegenhanger van de komkommerpoema was.

Wel, ik heb de foto’s gezien! Het blijkt dat onze tegenvoeters Lipnicki en Byrne, verbonden aan de Nationale Universiteit van Australië in Canberra, een artikel hebben geschreven voor het blad Cognitive Brain Research. Ze hebben twintig gezonde proefpersonen, zeg vakantiegangers, gevraagd om 32 anagrammen op te lossen. Het anagram is een woordpuzzel waarbij de letters door elkaar zijn gegooid. Het ging steeds om woorden van vijf letters. Een voorbeeld is osien, dat stond voor noise. De anagrammen werden op een scherm getoond, terwijl de proefpersonen op een matras lagen of rechtop stonden.

Wat bleek? De anagrammen werden liggend ruim drie seconden eerder gevonden dan staande. De oplossingssnelheid was toegenomen met maar liefst 10 procent. Een mogelijke verklaring hiervoor ligt in de werking van noradrenaline. Dit hormoon met een negatieve invloed op de aandacht voor details en logisch denken wordt meer aangemaakt wanneer mensen rechtop staan. Een andere verklaring zou kunnen liggen in de werking van de bloedcirculatie. Liggend zou er een betere doorbloeding van de hersenen zijn.

Hoe dan ook, het perspectief lonkt. Ieder die in zijn werk ook maar enigszins te maken heeft met denkarbeid kan zijn productiviteit simpelweg vergroten door erbij te gaan liggen. In therapieruimtes zal de stoel ingeruild worden voor de sofa van de analyticus, om daarmee de therapieduur te bekorten.

De managementbijeenkomsten in de GGZ, die as we speak met heidagen worden aangeduid, ook als ze op plaatsen gehouden worden die dichter bij de Karwei dan op de hei liggen, moeten snel weer naar terug naar de oorsprong. Met de kanttekening dat deze dagen gezamenlijk liggend worden doorgebracht. En mijn collega-manager, die van het onderuit hangen in de bureaustoel zijn beeldmerk heeft gemaakt, met de benen languit en de voeten ontspannen liggend tussen toetsenbord en muis, heeft blijkbaar de juiste scholing gehad en verdient de bonus van de maand. Hij kan zijn werk elke dag wel met een uur bekorten, vanwege de denkwinst die deze houding hem oplevert.

Het liggen op de bank bij het tv-kijken blijkt een houding te zijn om jaloers op te worden. Wat een potentieel aan denkkracht ligt daar voor het grijpen. Hangjongeren laten in hun houding zien onze echte intellectuele erfenis te zijn. Het duizelt me van de kansen die verbonden zijn aan dit onderzoek. Uitslapen en liggen blijven zal de nieuwe trend worden wordt waar ieder tot voorkort dom bleef voorthollen of stil staan. Ga toch liggen! Vind je rust terug. Ik lig dus ik denk, zou de hedendaagse Descartes zeggen. En het beeldje van Rodin, de denker, kan voor een habbekrats in de opruiming. Liggen gaat het de komende tijd helemaal maken.

Ga er dus maar vast bij liggen voor de volgende twee puzzels. Wie het anagram amope oplost, kan de gevonden oplossing sturen naar de Stichting Pantera en een vakantie winnen op een dan weer veilige Veluwe. En ik sluit het column seizoen af met het anagram edoge evt!anika.