Geluk sla je er niet in, behalve in Siberië

Het was niet de omvang van het bericht wat de aandacht trok. De kop viel wel op: ‘Pak slaag voor verslaafden’. In het berichtje werd vermeld dat verslaafden op hun blote billen werden geslagen met een flexibele stok. Niet zozeer omdat ze ergens voor gestraft werden, maar het was de kern van hun behandeling. Het is bar en Siberisch, deze aanpak die plaatsvond in Novosibirsk. Ook koud daar, lijkt me, met de billen bloot.

Maar het werd echt intrigerend toen erbij vermeld stond dat deze aanpak de nieuwe behandelmethode is van een psychiater, Marina Chuhkrova. Dat vroeg om nader onderzoek. Als psychiater schrijft ze het recept: 300 slagen per week voor de eerste drie weken. Met desgewenst later nog herhalingsrecepten, maar dan minimaal eenmaal per maand. Dat klinkt als een zorgvuldig afbouwschema. Ze werkt dan ook al jaren met verslaafden.

Uiteraard slaat ze niet zelf op de blote billen van haar patiënten, dat gebeurt door anderen, naar alle waarschijnlijkheid verpleegkundigen of sociotherapeuten. Samen met een collega heeft ze zich verdiept in deze aanpak. Beiden hebben recent een eerste presentatie gegeven van hun bevindingen. De collega, Sergei Speransky, heeft heel wat onderzoek op zijn naam staan, vooral dieronderzoek, met name bij muizen. Beiden werken bij onderzoeksinstituten in de stad Novosibirsk.

Tegen een Russische krant heeft Speransky gemeld dat hij zelf ook gebruik heeft gemaakt van deze behandeling, met goed resultaat. Zo zou hij zijn hersteld van een depressie en twee hartaanvallen, na een wekelijks pak rammel op zondag. Ook Alexei, één van de tien patiënten uit het onderzoek en tevens notoir verslaafde, gaf aan dat hij veel baat had gehad bij het programma.

De beide wetenschappers hebben zich uiteraard ook gebogen over de vraag wat het werkingsmechanisme is van deze aanpak. De gedachte is dat door het slaan endorfines vrijkomen. Endorfines zijn door het lichaam zelf aangemaakte stofjes vergelijkbaar met morfine. Deze endorfines hebben een pijnonderdrukkend effect, en zouden daarnaast ook effect hebben op gevoelens van geluk. Of en op welke wijze in het onderzoek van Speransky en Chukhrova de veronderstelde stijging van de endorfines is bepaald werd niet duidelijk.

Van Siberië naar warmere streken. Endorfines zouden ook een rol spelen bij acupunctuur. Dat zou een verklaring bieden voor het feit dat acupunctuur met succes wordt toegepast als pijnonderdrukking of verdoving. De veronderstelde werking van endorfines bij stemmingsverbetering is ook hier bekend. Bij de behandeling van depressies wordt wel gebruik gemaakt van running therapie. De gedachte is dat door het hardlopen na verloop van tijd endorfines vrijkomen, die een stemmingsverbeterend effect hebben.

Tot mijn verbazing bleek er ook een pijnpen te bestaan. Deze is in Nederland verkrijgbaar, en kan, naar ik begrijp, worden toegepast bij bepaalde pijnklachten. Door op de betreffende plek met de pijnpen een aantal stroomstootjes toe te dienen, zou de pijn daar verminderen. Ook hier worden de endorfines wel genoemd als onderliggend verantwoordelijk voor de behaalde resultaten.

En toen ineens zag ik hem in gedachten liggen. De groene stift in onze kelderkast. Deze had ik ooit gekocht bij de apotheek als middel tegen muggenbulten. Aan het uiteinde bevinden zich twee puntjes. Bij het drukken op de knop op de bovenkant springt een vonkje van de ene pool naar de andere, en moet daarmee een bijdrage leveren aan vermindering van de pijn en jeuk. Drie tot vijf drukjes volstaan.

Volgens Speransky is hij geen sadomasochist in de klassieke zin. Hij en Marina Chukhrova waren blij met de zes verslaafden die middels dit programma waren afgekickt. Ik zie in Nederland niet direct een gedragstherapeutisch programma ontwikkeld worden met stokslagen als centrale methodiek. Ook de analytisch werkende therapeuten die gewend zijn aan patiënten op de sofa zullen deze niet snel inruilen voor een pijnbank.

Even heb ik me afgevraagd of Siberië ook een soort 1 april kent, wat eerder in het jaar, maar dat lijkt niet het geval. In totaal hebben tot nu tien mensen aan het programma meegedaan. Ik hoop dat ze er allemaal beter van worden, door hard weg te lopen. Als ze dat intensief doen, zullen de endorfines zorgen voor hetzelfde effect. Geluk sla je er niet in bij iemand.